Wat is de juiste keuze? Moreel beraad voor mensen die samen na willen denken over persoonlijke dilemma’s in het samenleven.
In de oude Griekse filosofie is het samen spreken over samenlevingskwesties het meest optimale wat je als mens kunt doen. Socrates sprak mensen daarom aan op het marktplein en zette hen aan tot denken. Ook Hannah Arendt pleit voor het samen spreken over samenlevingskwesties als tegengif voor totalitarisme. Ze noemt dit ‘zichtbaar zijn in de publieke ruimte en handelen in de publieke sfeer’. Eén van de recentere inspiratiebronnen is Michael Sandel, een Amerikaans filosoof, gespecialiseerd in de politieke filosofie. Hij schreef diverse boeken en gaat met zijn toehoorders graag in gesprek over rechtvaardigheid, gelijkheid, democratie en burgerschap. Je vindt o.a. een filmpje van hem op mijn site ‘filosofische praktijk Deventer’.
Gebaseerd op deze inspiratiebronnen is het nu aan ons om samenlevingskwesties ter tafel te brengen. Wat kan dat zoal zijn? Als mens in een samenleving word je vaak genoeg geconfronteerd met situaties die je verwarren, boos maken of anderszins raken. Kijk om je heen, naar je familie, vrienden collega’s.. wat zie je? Wat valt je op? Wat inspireert je en wat haalt juist alle fut eruit? Lees de krant, bekijk het nieuws. Wat raakt je? Wat maakt je boos of verward? Al deze grote en kleine gebeurtenissen bieden stof tot nadenken, tot filosoferen en samen spreken over wat je ter harte gaat. We leren luisteren naar elkaar en situaties vanuit meerdere invalshoeken bekijken. Zo verrijk je jezelf met kennis en wijsheid! Ik, Trees Schopman, onder andere filosoof en religiewetenschapper, organiseer en begeleid het gesprek.
Hoe werkt zo’n moreel beraad?
We komen bij elkaar met een groep van minimaal 3, maximaal 10 personen in een bijeenkomst die inclusief start en afronding maximaal 3 uur duurt. Iedereen brengt een persoonlijk startverhaal – een casus- in. We kiezen samen met welke casus we van start gaan en pluizen hem uit, zetten hem op de kop, keren hem binnenste buiten, laten er allerlei gedachte-experimenten op los. Kortom, we dagen elkaar uit om tot de essentie door te dringen en er onze eigen lering uit te trekken. Misschien eindigen we in ‘aporie’ de verwarring die Socrates bij zijn gesprekspartners teweeg wist te brengen. Maar dat levert ongetwijfeld nieuwe stof tot nadenken op. Ondertussen word je voorzien van koffie, thee en lekkers. En tegen het einde is er een drankje voor je. NB: Elke bijeenkomst ‘moreel beraad’ staat op zichzelf. Je kunt dus eenmalig deelnemen, of vaker komen als je het leuk vindt.
De kosten voor een bijeenkomst, inclusief verzorging is €20,- per persoon (ex ticketservicekosten). Kom je met 2 personen dan krijg je 20% korting. Heb je weinig inkomen dan kun je mogelijk gebruik maken van de coupon van Rechtop. Meld je deelname in dat geval per mail aan ivm het maximum aantal deelnemers. Zie https://rechtop.nu/coupon/
Stap 1: Casus
Elke deelnemer brengt een casus mee die hij of zij inbrengt in het moreel beraad. Een casus is een startverhaal dat dienst doet voor verder onderzoek. Je kunt kiezen voor een persoonlijk meegemaakte gebeurtenis, iets uit de media dat je raakt (YouTube filmpje, krantenartikel of tekst uit een boek). Het is een KORTE introductie van wat jou is opgevallen en aan het denken heeft gezet. In een casus vertel je het onderwerp, wat er gebeurd is of waar het over gaat, en wat jou erin raakt. Je vertelt ook wat jouw vraag is in jouw casus. Op deze manier presenteren alle deelnemers kort hun casus. Vervolgens kiezen we gezamenlijk welke casus we die bijeenkomst gaan onderzoeken.
TIP: neem het artikel, filmpje op USB of URL, de tekst, of jouw uitgeschreven gebeurtenis op 1 A4 mee naar de bijeenkomst
Stap 2: persoonlijke vraag en onderzoek
Elke deelnemer formuleert in stilte een eigen, persoonlijke vraag bij de gekozen casus. Vervolgens gaan we de gekozen casus ontrafelen via vraagstelling aan de inbrenger om te kijken wat we wel en niet weten. Als we alle informatie hebben die we kunnen verzamelen, kijken op we opnieuw naar onze eigen vraag en stellen hem indien nodig bij. Vervolgens richten we ons weer op de inbrenger en nemen zijn of haar vraag als uitgangspunt om het ethische dilemma in de casus op te sporen: wat is het pijnpunt? Waarom is dit het pijnpunt? Vanuit welke andere invalshoeken zou je de casus en de rol van betrokkenen kunnen bekijken? Welke oplossing of gedragskeuze zou de inbrenger uiteindelijk kiezen? Welke oplossing of gedragskeuze zouden de andere deelnemers kiezen? Zijn er nog ‘out-of-the-box’ mogelijkheden in deze casus?
Stap 3: Afronding en nabespreking
In deze afrondende fase bespreken we onder het genot van een drankje of we via deze casusbespreking ook iets ontdekt hebben voor de casussen die niet voor bespreking aan bod kwamen. En als we nog niet, of onvoldoende waren toegekomen aan ‘out-of-the-box’ denken, dan vindt dat ook in deze fase plaats. Zo gaat iedereen met eigen stof tot nadenken weer naar huis, en hoop ik je enthousiast gemaakt te hebben voor een volgende moreel beraad.
Zie de agenda voor het eerstvolgende moreel beraad Deventer!